door Stefanie Deleu

Oog in oog met ‘The Big Five’

Samen met enkele Zuiderhuiscollega’s trokken we eropuit. Op naar Afrika, het continent dat continu verleidt en fascineert met ‘The Big Five’, zeldzame en exotische vogels en de verscheidene bevolkingsgroepen en culturen. De prachtige glimlach en de menselijke warmte blijven ons bij.

Al eeuwenlang fascineren de Afrikaanse vlaktes mens en dier. Het woord safari komt oorspronkelijk uit het Swahili waarin het lange reis betekent. Onder begeleiding van een gepassioneerde gids die de verborgen schatten van de ongerepte bush en savannes kent, vertrekken we op game drive. Zonder goed te weten wat ik kan verwachten, gaat dit eenheidsgevoel met de wildernis samen met opwinding en verwondering. Het is nooit zeker of de speurtocht naar wilde dieren een succes wordt. Wel wordt snel duidelijk dat we in de wereldberoemde wildparken van Tanzania heel wat wild kunnen bewonderen.

Tarangire National Park is het eerste nationale park van de reis en meteen een topper. Met een verrekijker spotten we vanaf het terras van onze lodge de eerste leeuw langs de Tarangire River en haar palmbomen. De rivier is tijdens het droge seizoen de voornaamste levensader voor de dieren. Eens vertrokken met de jeep over de onverharde wegen spot je de dieren het best door het landschap te scannen. Olifanten bewonen het gebied het hele jaar door. Niet voor niets lezen we bij het binnenrijden van het park ‘Tarangire National Park, home of the elephant’. Tussen de imposante baobabbomen komen we oog in oog te staan met de matriarch, het oudste wijfje dat de olifantenkudde leidt, en haar volgelingen. De olifant, de ongekroonde koning der dieren, lijkt me. Met hun gespierde slurf drinken, grijpen, ruiken, voelen en luisteren ze. De olifant is een intelligent dier en heeft een vermogen om na te denken. Verder heeft de matriarch een uitstekend geheugen en binnen een kudde de meeste kennis. Matriarchen verzamelen kennis uit eigen ervaring en uit wat ze van de vorige matriarch geleerd hebben zoals waar voedsel en water te vinden zijn tijdens droge periodes.

Verbijsterd door instincten van de kudde rijden we verder. Iets later zien we eveneens een kudde van honderden buffels aan komen lopen. Met de glooiende heuvels op de achtergrond aanschouwen we hoe de sterkere stieren aan de rand van de kudde waken. In Tarangire National Park zien we verder nog gazelles, giraffes, gnoes, impala’s, waterbokken, wrattenzwijnen en heel wat bavianen. Het landschap met zijn acaciabomen, worstenbomen en de Afrikaanse tree of life (de populaire boababs) is indrukwekkend. De ondergaande zon geeft de hemel een oranje gloed. Dit samen met een silhouet van de majestueuze baobabboom bij zonsondergang is onbeschrijfelijk mooi. De contouren van de giraffen, die slechts 20 meter van ons verwijderd zijn, zijn duidelijk zichtbaar. Met een Serengeti-bier in de hand ervaren we het echte Out of Africa-gevoel. Betoverend.

Het Silale moeras in het park is één van de hoogtepunten van het ecosysteem van Tarangire National Park. Het moeras geeft tijdens het droge seizoen langzaam water af. We zien er badende grote olifanten en spelende kleine olifantjes. Ook spotten we de eerste drijvende nijlpaarden van de reis. Naast de veelvoorkomende lovebirds en vorkstaartscharrelaars zien we hier andere vogelsoorten zoals de maraboe, reigers en bijeneters. We komen meermaals op plekken die als een ornithologisch paradijs beschouwd worden. Zo spotten we de visarend, een Augur buizerd met een groene waterslag, jonge vechtarend, koritrap, secretarisvogel, Zuidelijke hoorngraaf, savannearend en een vliegende roofvogel met een halve python.

De huidige pandemie heeft het buitenlands toerisme in Tanzania sterk doen dalen. Een deel van de inkomsten uit toerisme gaat naar natuurbeschermingsdoeleinden. Nationale parken en wildparken hebben geen geld voor bewakingspatrouilles, terreinwagens en personeel. Hoewel de laatste jaren een sterke strijd werd gevoerd en men een daling in aantal gevallen van stroperij kent, blijft het illegaal doden van dieren een probleem. Olifanten zijn gewild voor hun ivoor, neushoorns voor hun hoorn en kleiner wild als bushmeat. Reizigers blijven weg en brengen dus geen geld in het laadje. Daardoor worden de stropers minder afgeschrikt. De toenemende verarming en het afnemend toezicht en handhaving kan stroperij en illegale handel de hoogte doen inschieten.

De wildlife-meter slaat in Serengeti National Park flink aan, aan dieren geen gebrek. In dit gebied leven The Big Five -leeuw, olifant, buffel, neushoorn en luipaard- zebra’s, gnoes en honderden vogelsoorten. Het park dankt haar naam aan de graslanden die zich wijds uitstrekken. De Masai noemen het gebied ‘siringet’, wat ‘eindeloze vlaktes’ betekent. De open grasvlaktes zijn ideaal voor grazers die hier in enorme aantallen voorkomen. Ze zijn bezaaid met kopjes of granieten rotsformaties en trekken verschillende dieren aan: klipspringers, luipaarden, vogels en reptielen zoals de kolonistenagame. Bij deze kopjes is het idee van de Disney film ‘The Lion King’ ontstaan. Tijdens één van de game drives zien we vier cheetahs bijeen. Eenmaal we deze sprintkampioenen in beeld hebben, begint het spel van zien en gezien worden. We benaderen ze stapvoets met de jeep en kunnen dit fenomenaal dier van dichtbij aanschouwen. De karakteristieke hoofden met twee zwarte traansporen vanuit de ooghoeken langs de neus tot aan de bek en het fraai patroon in haar vacht zijn prachtig.

Bij de katachtigen is de leeuw vrij iconisch. Het dominante roofdier leeft in sociale groepen en kan over de geel gekleurde vlaktes van de Seregeti gespot worden. Via de radio horen we een melding in het Swahili van een gids. We zetten meteen koers en zien een klein half uurtje later wel dertig soezende leeuwen bij een acaciaboom, ongelofelijk! We bewonderen de nobele koning van de savanne. De leeuwinnen ontfermen zich over de schattige welpjes. Dit unieke tafereel met spelende welpjes staat als een film op ons netvlies gebrand. Het leeuwentapijt overtreft de ultieme safariverwachting!

Om het solitaire luipaard te spotten, krijgen we de tip om te letten op de bomen. Het kolossaal dier houdt zich overdag schuil in bomen en struiken en is vaak zeer goed gecamoufleerd. De hangende staart verraadt de positie en zo geschiedde. We zien een luipaard dat uitkijkt over zijn territorium. In een volgende game drive zien we de natuur in haar meest pure vorm. De moeder is erin geslaagd een gnoe te doden en maakt de prooi etensklaar voor haar welpen. Het is fascinerend om de kleintjes als acrobaten te zien spelen op een boomstam en een aardeheuveltje. Ze zijn nog niet volgroeid en bijgevolg niet zo handig. Eens de moeder voldaan is, geeft ze ruimte aan haar welpen om te eten. Zij houdt de wacht vanuit de boom. Daarna zou ze haar kill in de boom hijsen om het voedsel in veiligheid te brengen. Hyena’s kunnen namelijk niet klimmen.

De neushoorn is een bedreigde diersoort en dus zeer zeldzaam. Toch spotten we de hele Big Five op één dag in Serengeti. Bij het aanschouwen van de neushoorn zijn we op ons hoede. Hij kan agressief reageren wanneer hij een indringer opmerkt.

Langs de Mara-rivier zien we zonnende krokodillen en honderden wildebeesten die klaar staan voor de oversteek. Zij zijn op zoek naar de sappige graslanden van de Mara. De gnoes en zebra’s kunnen zich elk moment wagen aan de gevaarlijke oversteek van de migratie.

Verder spotten we ook gevlekte hyena’s, goudjakhalzen, giraffen, impala’s, hartenbeesten, waterbokken, elanden, topi’s, oribi’s, dikdiks, Grant gazellen, Thompson gazellen, wrattenzwijnen, een Afrikaanse wilde kat, een panterschildpad… Noord-Tanzania, een plek voor ongeëvenaarde safari’s.

Een game drive roept spanning op, een soort lichte jachtkoorts. Door de weidse vlaktes en uitgestrekte gebieden is oriënteren moeilijk. Ik was sterk onder de indruk van de rijvaardigheid en het oriëntatievermogen van Tan Dau, onze gids. Zijn getraind oog bracht ons over de onverharde wegen naar adembenemende plekken en we zagen niet alleen veel maar ook moeilijk identificeerbare wilde dieren. Het is een ware kunst de jeep telkens op de perfecte plek te positioneren. Heel even deel uitmaken van deze ongerepte natuur en je begeven in het territorium waar het draait om survival of the fittest is bijzonder. De adrenaline en verwondering zijn onvergetelijk.